Gwara warmińska dziedzictwem kulturowym

Decyzją ministra kultury i dziedzictwa narodowego gwara warmińska została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Jest to pierwszy wpis na tę listę z terenu Warmii i Mazur.

Wniosek o wpisanie gwary na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego złożyli jesienią ubiegłego roku znawcy tej gwary i jej popularyzatorzy: historyk i regionalista prof. Izabela Lewandowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz rodowity Warmiak i autor książek o kulturze i życiu na dawnej Warmii Edward Cyfus.
Gwara warmińska jest, w porównaniu do innych gwar, bardzo miękka. Charakteryzuje ją przed wszystkim to, że „i” po spółgłoskach dźwięcznych „b” i „w” brzmiało jak „zi, przez co np. słowo kobieta wypowiadano jako „kobzita”. Po spółgłoskach bezdźwięcznych „f”, „p” należało wymawiać „i” jako „si” np. piwo jako „psiwo”. Warmiacy używali też średniowiecznej koniugacji i deklinacji mówiąc „mawa” na współczesne „mamy”, czy „będziewa” na „będziemy”. Bardzo charakterystyczną cechą tej gwary było stawianie „ł” przed „o” np. „łorać” na czynność orania. Warmiacy używali też słów zapożyczonych z jęz. niemieckiego np. „glanc” to połysk, „kesel” to kocioł.
Gwarą warmińską mówi dziś garstka głównie starszych ludzi, ale młodsi chcą się jej uczyć. Świadczy o tym m.in. zainteresowanie konkursami gwary dla uczniów, które organizuje szkoła w Dywitach. Ilu jest tych, co biegle gwarą mówią – nie wiadomo, ponieważ nikt nie prowadził w tym kierunku badań naukowych.
Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego gromadzi żywe w danych regionach tradycje, czy zwyczaje do czego zobowiązuje nasz kraj Konwencja UNESCO podpisana w 2003 roku. Na tej liście znajduje się m.in. krakowska tradycja szopek, pochód Lajkonika, czy procesja Bożego Ciała w Łowiczu.

http://wiadomosci.onet.pl/olsztyn/gwara-warminska-na-liscie-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/48j1qe