Jezioro Łajs o powierzchni ok. 50 ha jest położone w malowniczej okolicy na historycznej granicy Warmii i Mazur. Mimo że w pobliżu jest wiele domów letniskowych oraz pensjonatów, to turyści i mieszkańcy nie mogli od lat w pełni korzystać z uroków akwenu. Zbiornik uległ degradacji, bo spływały do niego ścieki. Strefa tlenowa w jeziorze, mającym głębokość ośmiu metrów, sięgała zaledwie 2-3 metrów, a przejrzystość wody co najwyżej wynosiła metr. Woda w głębi jeziora była zielona albo brunatna.
Olsztyńscy naukowcy dr Michał Łopata i dr Grzegorz Wiśniewski z Katedry inżynierii ochrony wód Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego opracowali nowatorską metodę oczyszczenia akwenu – zmodyfikowali metodę napowietrzania; wykorzystali do natleniania jeziora naturalnie wpływający do niego strumień. Ciek wodny wpuszczony został w rurociąg o długości 300 metrów, który leży na dnie jeziora. Woda ze strumienia, aby mogła być wtłoczona w rurociąg, jest spiętrzona na 15-centymetrowej zastawce. Ta kaskada wystarczy, by woda ze strumienia trafiła do rury. Zastosowanie tej metody nie wiąże się z dodatkowymi kosztami zużycia energii, która byłaby potrzebna do sprężania powietrza.
Instalacja została wybudowana w listopadzie ubiegłego roku, a już pierwsze badania wykazały, że w wodzie powstała strefa z tlenem. Poza tym zimą w miejscu, gdzie woda jest wtłaczana poprzez rurociąg, powierzchnia była wolna od lodu, więc akwenowi nie zagroziła tzw. przyducha.
Rekultywacja jeziora Łajs jest ważna w kontekście szerszego planu ochrony środowiska w tej okolicy. Jezioro Łajs zasila w wodę jezioro Kośno, które jest rezerwatem. Oczyszczenie wód jeziora Łajskiego przyczyni się więc do poprawy wód 500-hektarowego jeziora Kośno, będącego pod ochroną.
Jeziorem Łajs opiekuje się Stowarzyszenie Łajs 2000. Na rekultywację akwenu pozyskało ono 150 tys. zł dotacji unijnej z Programu Operacyjnego Ryby.
Źródło: http://wiadomosci.onet.pl/olsztyn/naukowcy-oczyszczaja-nowatorska-metoda-zdegradowane-jezioro-lajs/e3erp
